Unia Gospodarcza i Walutowa w Europie – dotyczy głównie prawnych aspektów działania tej Unii. Koncentruje się on na podstawowych zagadnieniach, co nie oznacza, że nie ma charakteru zaawansowanego. Pełne zrozumienie przedstawionych w nim argumentów wymaga bowiem podstawowej wiedzy o funkcjonowaniu UE, jej instytucji oraz o działaniu ustanawianego w jej ramach prawa. UGiW została omówiona w kontekście ważniejszych uzasadnień przyjętych rozwiązań, a tam, gdzie to właściwe – przedstawienia ich historii. Podręcznik uwzględnia reformy wprowadzone od 1 grudnia 2009 r. na mocy Traktatu z Lizbony.
Tom ten wchodzi w skład serii podręczników „System prawa Unii Europejskiej” (28 tomów), które Instytut Wydawniczy EuroPrawo zaczął publikować w 2009 r. Autorami wszystkich publikacji są wybitni specjaliści z zakresu prawa UE i prawa międzynarodowego, wywodzący się ze środowiska akademickiego oraz reprezentujący instytucje unijne i urzędy krajowe zajmujące się w Polsce sprawami Unii Europejskiej.
Spis treści
1. Unia gospodarcza i walutowa w Europie – idea i jej wczesne realizacje
1.1. Istota unii walutowej i jej europejska koncepcja
1.2. Unia gospodarcza i walutowa jako etap integracji gospodarczej
1.3. Najnowsza historia integracji walutowej w Europie
1.3.1. Okres przed 1945 r.
1.3.2. Okres 1945–1958
1.3.3. Okres 1959–1972
1.3.4. Plan Wernera (1970)
1.3.5. Okres 1973–1978
1.3.6. Okres 1979–1998: Europejski System Walutowy
2. Ukształtowanie się koncepcji unii gospodarczej i walutowej Traktatu z Maastricht
2.1. Powrót Wspólnot do koncepcji unii gospodarczej i walutowej w latach 80. XX w.
2.2. Plan Delorsa
2.3. Przedtraktatowa realizacja koncepcji unii gospodarczej i walutowej
3. Podstawowe ramy regulacyjne unii gospodarczej i walutowej oraz proces jej tworzenia
3.1. Unia gospodarcza i walutowa jako zagadnienie regulacji Traktatu z Maastricht – ujęcie ogólne
3.2. Trzyetapowy proces dochodzenia do unii gospodarczej i walutowej
3.3. Kryteria konwergencji
3.4. Kwalifikacja państw do strefy euro
4. Specyficzne struktury instytucjonalne unii gospodarczej i walutowej
4.1. Tymczasowe organy doradcze i przygotowawcze Traktatu z Maastricht: Komitet Walutowy i Europejski Instytut Walutowy
4.1.1. Komitet Walutowy
4.1.2. Europejski Instytut Walutowy
4.2. Komitet Ekonomiczno-Finansowy
4.3. Europejski System Banków Centralnych
4.4. Europejski Bank Centralny
4.5. Rada ECOFIN i Eurogrupa
5. Derogacja w unii gospodarczej i walutowej
5.1. Rodzaje derogacji
5.2. Derogacja traktatowa
5.3. Derogacje protokolarne
5.3.1. Specyfika derogacji protokolarnych
5.3.2. Derogacja Zjednoczonego Królestwa
5.3.3. Derogacja Danii
5.4. Jednostronne przyjęcie euro w krajach trzecich a derogacja
6. Zasady i procedury zarządzania gospodarczego w unii gospodarczej i walutowej
6.1. Zakres zarządzania gospodarczego w unii gospodarczej i walutowej
6.2. Traktatowa regulacja procedury wielostronnego nadzoru
6.3. Traktatowa regulacja procedury unikania nadmiernego deficytu
6.4. Pakt Stabilności i Wzrostu
6.5. Dychotomie modelu zarządzania gospodarczego: rozdział poziomów odpowiedzialności i rozdział sektorów
6.6. Reforma reguł ładu gospodarczego Unii Europejskiej z 2010 r.
7. Jednolita polityka pieniężna strefy euro
7.1. Polityka pieniężna i jej ogólna postać w strefie euro
7.2. Ramy prawne jednolitej polityki pieniężnej
7.3. Ogólna koncepcja polityki pieniężnej ESBC
7.4. Instrumenty jednolitej polityki pieniężnej Europejskiego Systemu Banków Centralnych
7.4.1. Katalog instrumentów jednolitej polityki pieniężnej
7.4.2. Operacje otwartego rynku
7.4.3. Operacje kredytowo-depozytowe (ang. standing facilities)
7.4.4. Rezerwy obowiązkowe
8. Euro
8.1. Przejściowa regulacja traktatowa dotycząca wprowadzenia jednolitej waluty europejskiej
8.2. Nieprzejściowe postanowienia traktatowe dotyczące wprowadzenia euro
8.3. Euro jako waluta „na własnych prawach”
8.4. Prawne ramy wprowadzenia euro
8.5. Międzynarodowa rola euro
8.5.1. Istota umiędzynarodowienia waluty
8.5.2. Korzyści z umiędzynarodowienia waluty
8.5.3. Wymiary umiędzynarodowienia euro
8.5.4. Środki umiędzynarodowienia euro – art. 138 oraz 219 TFUE
9. Mechanizm Kursowy Europejskiego Systemu Walutowego
9.1. Regulacja traktatowa odnosząca się do Mechanizmu Kursowego oraz polityki kursu walutowego
9.1.1. Kurs walutowy i udział w Mechanizmie Kursowym jako kryterium konwergencji
9.1.2. Regulacyjna relacja stabilizacji kursu walutowego i stabilności cen
9.2. „Mechanizm kursów wymiany Europejskiego Systemu Walutowego”
10. Polska w unii gospodarczej i walutowej
10.1. Polska jako państwo objęte traktatową derogacją unii gospodarczej i walutowej
10.2. Konwergencja prawna i dostosowania w sferze instytucjonalnej
10.3. Kwestia „referendum w sprawie przyjęcia euro”